58. NGHỊCH RẮN NÓI LỜI CŨ
Trong nước Ngô có
một người gia cảnh rất nghèo khổ, thường lấy việc nghịch rắn làm kế sinh nhai.
Đứa con lớn đi xin
cơm, đứa thứ hai đi câu ếch, đứa con thứ ba thì múa hát trước mặt khách để ăn
xin.
Người này lúc về
già thì gia sản mới từ từ giàu lên.
Một ngày nọ ông ta
tập họp người nhà lại, nói:
-
“Gia đình của chúng ta vốn là nghèo mà hôm nay có của ăn
của để, do đó mà con cháu chúng ta cần phải được học hành để có thể làm cho gia đình được vinh dự”.
Thế là đi mời thầy đến nhà dạy cho ba đứa con trai học.
Một năm sau, thầy
giáo thường ca ngợi việc học của học trò ngày càng tấn tới, ông già bèn giao hẹn
với bạn bè thân hữu và mời một nho sinh nổi tiếng trong vùng đến chấm thi.
Thầy nho dùng câu
đối để khảo thí đứa con thứ ba:
- “Bông liễu bay lộn
xộn”.
Đứa con thứ ba đối
lại:
- “Hoa sen rơi lác
đác”.
Lại khảo đứa con
thứ hai:
-
“Cành hạnh đỏ trên đầu bướm bay lộn xộn”.
Đứa con thứ hai đối
lạ:
- “Dưới cây dương
xanh câu ếch”.
Sau cùng thì khảo
đứa con lớn:
-
“Cửu trùng điện hạ, thẳng tắp hai hàng văn võ quan viên”.
Đứa con cả đối lại:
-
“Nơi ngã tư đường, bố mẹ kêu mấy tiếng ăn với mặc”.
Ông bố già nghe được rất là tức giận, chửi mắng con trai:
-
“Câu đối của tụi bây, chẳng khác gì tao hồi trước ở
nhà nghịch rắn nói vậy mà !”
(Quyền tử)
Suy tư 58:
Con người ta khi nghèo khó thì hình như cái khôn cũng
khó mà phát triển, bởi vì “cái khó bó cái khôn”, nhưng đến khi giàu có ra thì lại
học đòi làm sang quá mức hơn cả cái khôn, do đó mà trở nên trò cười cho thiên hạ.
Có người
bán được vài sào ruộng được vài trăm cây vàng liền học làm sang, mua xe đời mới
để chạy, ăn chơi hơn cả những người giàu có, đến khi giựt mình ngó lại thì đã
tiêu hết bạc hết tiền, trở lại cảnh nghèo hơn trước đây; có người trúng vài áp
phe tiền bạc rủng rỉnh, nên cũng đua đòi ăn chơi như những tay chơi thứ thiệt,
đến khi thất cơ lỡ vận thì con cái cũng bắt nghỉ học để làm việc kiếm tiền...
Nhà nghèo
mà trở thành nhà giàu, thì lời trước tiên phải nói là cám ơn Thiên Chúa, việc
thứ hai phải nhớ mãi mãi đó là mình vốn là con nhà nghèo, việc thứ ba phải làm
là dùng đồng tiền cho đúng chỗ, việc thứ tư phải suy nghĩ là nhớ đến những người
nghèo mà giúp đỡ họ, việc thứ năm phải có là luôn khiêm tốn thấy mình chỉ là
người may mắn mà thôi...
Làm được như thế
thì đó là một điều may mắn cho gia đình và cho xã hội vậy !
Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.
(Dịch từ tiếng Hoa và viết suy tư)
